Hoe weet je waar grond en baggerspecie vandaan komt? En hoe weet je of het voldoet aan de gestelde eisen? Bij het verwerken van grondstromen werken we met waardedocumenten. Daarnaast hebben we BRL-certificaten verleend door KIWA. Die garanderen dat we verantwoord grond en baggerspecie accepteren en toepassen. Maar 100% grip hebben op alle schakels in de keten is helaas nog niet mogelijk. Hoe mooi zou het zijn als je de identiteit van grond kunt checken in een database? Hier werkt Rijkswaterstaat samen met ketenpartners aan in de vorm van een bodempaspoort. Eind 2022 hebben we samen de haalbaarheid van het concept van het bodempaspoort getoetst. In 2023 willen we bij Grondbank GMG een pilot opstarten om te kijken hoe dit er in de praktijk uit gaat zien.

Middle section

Dennis Jeurissen (directeur Grondbank GMG): “Zoals ik het zie, zijn met een bodempaspoort straks alle schakels in een keten aan elkaar verbonden. Iedere schakel werkt dus niet meer apart, maar gaat mee in het geheel. Op dit moment werken we met waardedocumenten en beheers je wat je kunt. Het waardedocument is een bewijsmiddel. Dat documenteren we zorgvuldig en is zodoende ieder moment te raadplegen. Je hebt echter geen zicht en grip op wat er in de tussentijd met partijen grond en baggerspecie gebeurt. Naast het papierwerk doen wij daarom altijd een extra veldcontrole als we partijen aangeleverd krijgen.”

Images

Geef grond een identiteit met blockchain

In het bodempaspoort is geregeld dat grond een eigen identiteit krijgt door het gebruik van blockchain. Dit is een database waarin er niet één eigenaar of toezichthouder is. Het toezicht ligt bij de gebruikers zelf en de blockchain controleert of alle informatie klopt. Zo kan niemand op eigen houtje informatie opslaan of wijzigen. Een foute transactie of data manipuleren is dus uitgesloten. Door de inzet van een bodempaspoort krijgt grond een identiteit door het gehele proces van ontgraving, transport en storting digitaal inzichtelijk te maken.

Een tweede leven voor grond en waterbodem

Bij het verwerken van grondstromen zijn er veel schakels: van bedrijven die ontgraven tot transporteurs en van bevoegde gezagen als de provincie en Rijkswaterstaat tot bedrijven als Grondbank GMG die grond en baggerspecie innemen en verwerken. En vervolgens nuttig toepassen voor bijvoorbeeld natuurontwikkeling, geluidswallen en landophogingen. Zo krijgen grond en waterbodem een tweede leven. Het bodempaspoort geeft straks de hele keten inzicht waar de grond vandaan komt, wanneer en hoe deze is gekeurd en is toegepast.

“Het vertrouwen in de keten heeft een boost nodig”

Sarah el Boujdaini is projectleider blockchain bij Rijkswaterstaat: “Wij ontwikkelen een bodempaspoort in en publiek-private samenwerking met gebruik van blockchain. Deze database houdt bij wat iedereen heeft gedaan: wie hoeveel grond heeft ontgraven, door wie het is vervoerd en wat de kenmerken zijn van de grond. Die informatie komt allemaal terecht in een gedeeld netwerk. Dat geeft het vertrouwen een impuls. Immers maken we zo een gedeelde waarheid aan informatie.”

Administratieve handelingen vinden nu nog fysiek plaats

Chris Geurts, inspecteur Handhaving Rijkswaterstaat Zuid-Nederland, ziet nu nog alleen de laatste handeling, vertelt hij. “Nu vinden alle administratieve stappen nog fysiek plaats en zijn het losse componenten, waardoor de keten niet inzichtelijk genoeg is. Het kost ons veel tijd om alle informatie te vinden en te controleren. Stel dat Rijkswaterstaat 1.000 ton grond aankoopt, maar 1.200 ton ontvangt. Dan wil je weten waar het is misgegaan. Waar komt die extra grond vandaan? Wat is de kwaliteit? Het is lastig om goede antwoorden uit de keten te krijgen.”

Bodempaspoort is hét instrument voor transparantie

In het te ontwikkelen bodempaspoort komen alle gegevens samen: van voorinformatie tot de opslag en het toepassen van grond. Hiermee is het bodempaspoort het middel om de transparantie in het ontgraven, vervoeren, opslaan en toepassen van grond en baggerspecie te waarborgen. Rijkswaterstaat werkt samen met Ledger Leopard, Brabob, de Dutch Blockchain en Grondbank GMG aan een ‘proof of concept’. In deze fase wordt de haalbaarheid van het concept van het bodempaspoort getoetst. Belangrijk is dat een bodempaspoort in heel Nederland verplicht gaat worden in de toekomst. Dus niet alleen vanuit Rijkswaterstaat. Anders gelden er straks per locatie andere regels.

Je zorgt voor transparantie. Straks zie je precies door welk stukje in de keten een bepaalde handeling wordt gedaan.

Dennis Jeurissen (directeur Grondbank GMG)

We zijn er allemaal bij gebaat

Dennis: “Het is voor ons essentieel om te kunnen laten zien dat we het goed doen. We doen het goed en dat kunnen we bewijzen, maar het blijft lastig om dat te laten zien. Met het bodempaspoort zien we in de toekomst zeker meer vertrouwen in de keten. Voor de gehele keten is het van belang dat er meer inzicht en transparantie komt. Voor de handhavende instanties maakt dit het controleren van het werk efficiënter en makkelijker. Daar zijn we allemaal bij gebaat.”

Bijzondere samenwerking

“Vroeger was het vanzelfsprekend om bedrijfsleven, overheid en brancheverenigingen en/of instellingen die de certificaten uitgeven bij elkaar te brengen. Zodoende kon je knelpunten bespreken en samen goede afspraken om verder te kunnen. Wat komt iedereen tegen? Hoe kun je dit verhelpen? Daar lijken we steeds verder van te verwijderen. Ik ben daarom blij dat we met dit project het goede gesprek met elkaar voeren. Op tafel ligt een gemeenschappelijk belang. De identiteit van bodem gaat bewegen. Daarom werken we graag mee aan de pilot. Van belang is het om het door en door te testen. In de praktijk zie je namelijk pas waar je tegenaan loopt”, aldus Dennis.

Pilot 2023

De pilot zal plaatsvinden in een selecte omgeving. Met 1 aanbieder, 1 partij, 1 transporteur en 1 ontvanger / verwerker. Zie het als een bestendigheidstoets. Grondbank GMG werkt mee aan de pilot in 2023. Dennis: “Het bodempaspoort geeft ons het gereedschap om onze verantwoordelijk te kunnen nemen. We werken er daarom graag aan mee. Zo kunnen we zelf testen of het haalbaar is om met een bodempaspoort te werken. Het is niet erg dat dit in de toekomst kan leiden tot extra werk, maar het moet wel uitvoerbaar zijn. Voor ons is het heel waardevol om mee te kunnen denken en te zien hoe we hiermee in de praktijk kunnen gaan werken.”